14.07.2024

ESOGÜ GEDAB DÜNYA HEPATİT GÜNÜ 2024

Dünya Hepatit Günü, her yıl 28 Temmuz'da, karaciğer kanseri de dâhil olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına neden olan karaciğer iltihabı olan viral hepatit farkındalığını artırmak için anılmaktadır. Hepatit virüsünün beş ana türü vardır; A, B, C, D ve E. Hepatit B ve C, her yıl 1,3 milyon hayatın kaybedildiği en yaygın ölüm nedenidir.

Her yıl farklı temalarla etkinlikler düzenlenen Dünya Hepatit Günü’nün 2024 yılı teması ““Harekete geçme zamanı” (time to take action) olarak belirlenmiştir. Hepatitin yalnızca karaciğeri değil yaşamı da tahrip edebileceği vurgulanmaktadır.

 Hepatit en basit anlamıyla karaciğerin iltihabıdır ve pek çok nedene bağlı olarak oluşabilir. Bu nedenlerin başında viral enfeksiyonlar gelmektedir. Viral hepatitlere sebep olan farklı virüs tipleri (A, B, C, D ve E) bulunmaktadır. Hepatit’ enfeksiyonunda hayat kurtaran test ve tedavi imkânları bulunmaktadır. Bu imkânlara ulaşım zorluğu olduğunda milyonlarca insan kronik karaciğer hastalığına, kansere ve ölüme yavaş ilerleme riski altındadır.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) dünya genelinde yaklaşık 325 milyon kişinin kronik hepatit B virüsü (HBV) veya hepatit C (HCV) virüsleriyle enfekte olduğunu tüm hepatit mortalitesinin % 96'sından sorumlu olan hepatit B ve C üzerinde durmaktadır. Dünyada yılda 1,4 milyon insanın bu virüs tiplerine bağlı hastalıklardan öldüğü rapor edilmiştir. DSÖ’nün 194 üye devleti, viral hepatitleri 2030 yılına kadar bir halk sağlığı tehdidi olarak ortadan kaldırmayı taahhüt etmiştir.Tanı oranlarında yüzde 90’a tedavi oranlarında yüzde 80’e ulaşarak ölüm oranlarında yüzde 65 azalma sağlanması küresel hedefler arasında yer almaktadır.

Korunulabilen ve tedavi edilebilen bir enfeksiyon hastalığı olan viral hepatitler ile mücadele için kullanılan aşılar ve ilaçların yanı sıra farkındalık bilgilendirme sağlık hizmetine ulaşma büyük önem taşımaktadır. Bir ülkede hastaların tedavi edici kurumların başarısının yanı sıra halk sağlığı yâda koruyucu sağlık kurumlarının başarısı ve çalışmaları çok önemlidir.

Koruyucu sağlık hizmeti kapsamında “Bilinçli Gençlik Sağlıklı Gelecek” sloganıyla gençlerdeki sağlıklı yaşama destek veren Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Gençlik Danışma Birimi tarafından“Hepatiti Önleyin; Hemen Harekete Geçin, Bilgilenin, Bilgilendirin, Doğru Bilgiye Ulaşın” etkinlikleri düzenlendi. Gençlerin sağlıklı yaşamlarına devam etme konusunda bilinçlendirmek, yaşam kalitelerini arttırmak amacıyla temmuz ayı boyunca Hepatit virüsü, bulaşma yolları, korunma yolları, tedavi ile sağlıklı yaşam önerileri ve farkındalık aktiviteleri yürütmektedir. Ayrıca sağlığın hayatımızdaki önemi vurgulayan Gençlik Danışma Birimi’nde konuyla ilgili bireysel ve grup danışmanlıkları vermektedir.

Viral hepatit hakkında bilmemiz gerekenler;

1. Viral hepatit B ve C başlıca sağlık sorunlarıdır.
2. Viral hepatit B ve C karaciğer kanserinin temel nedenleridir.
3. Viral hepatit B ve C'nin zamanında test edilmesi ve tedavisi hayat kurtarabilir.
4. Viral hepatit zayıflatıcı hastalıklara neden olur ve ayrıca ailelere büyük ekonomik yük yükler.
5. Viral hepatit, dikkat eksikliğine neden olur.
6. İhmal edilen viral hepatit yüzünden önlenebilir milyonlarca kişi ölümüne sebep oldu.
7. Hepatit immun sistemini zayıflattığı için yeni enfeksiyonlara sebebiyet verebilir.

 

GENÇLERİN HEPATİT’LE İLGİLİ BİLMEK İSTEDİĞİ SORULAR VE CEVAPLAR

• Hepatit nedir?

Hepatit, en sık viral bir enfeksiyonun neden olduğu bir karaciğer iltihabıdır. Tip A, B, C, D ve E olarak adlandırılan beş ana hepatit virüsü vardır. Bu beş tip, neden oldukları hastalık ve ölüm yükü ve salgınlar ve salgın yayılma potansiyeli nedeniyle önem arz eder.

• Viral hepatiti küresel bir sağlık sorunu yapan nedir?

Kronik hepatit B ve C, ciddi karaciğer hasarı, kanser ve erken ölüme neden olan hayatı tehdit eden bulaşıcı hastalıklardır. 300 milyondan fazla kişiye hepatit B virüsü veya hepatit C virüsü bulaşmıştır. Hepatit B ve C sessiz salgınlardır, çocuklara vurur ve marjinalleşmiş topluluklara en çok uyuşturucu enjekte eden insanları, yerli halkları, mahkûmları, erkeklerle seks yapan erkekleri, göçmenleri ve HIV / AIDS'lerle yaşayan insanları içerir.

Küresel olarak, hepatit B ile yaşayan insanların% 90'ı ve hepatit C ile yaşayan % 80'i hastalık ile yaşadıklarından habersizdir, bu da yaşamlarında ve bazı durumlarda ölümcül karaciğer hastalığı veya karaciğer kanseri gelişme olasılığına neden olur. Hepatit B için etkili aşıların ve tedavilerin mevcudiyeti ve hepatit C'nin tedavisi ile viral hepatitin ortadan kaldırılması mümkün olmakla birlikte, daha ucuz teşhis ve tedaviye erişim gibi hastalık ve risklerin daha iyi farkındalığı ve anlaşılması şarttır. 

• Hepatit A - Bulaşma, Önleme ve Tedavisi hakkında kısa bilgi alabilir miyiz?

Bulaşma: hepatit A, esas olarak kontamine yiyecekleri yiyerek veya kontamine su içerek yayılır. Hastalık genellikle güvenli su eksikliği ve sağlık koşullarının yetersiz olduğu bölgelerde yaygındır.

Önleme: Hepatit A'yı önlemek için bir aşı vardır. Virüse maruz kaldıktan birkaç hafta sonra tedavi, kısa süreli bağışıklık sağlayabilir. İyi hijyen ve sanitasyon uygulayarak ve potansiyel olarak güvensiz bir kaynaktan gelen içme suyundan kaçınarak maruz kalma riski büyük ölçüde azaltılabilir.

Tedavi: Hepatit A tedavisi yoktur. Hepatit A sadece akut hepatite neden olur, bu nedenle vücut genellikle birkaç hafta içinde enfeksiyonun kendisini temizleyebilir. Bununla birlikte, hepatit A enfeksiyonu bazen başka komplikasyonlara neden olabilir.

• Hepatit B -Bulaşma, Önleme ve Tedavisi hakkında kısa bilgi alabilir miyiz?

 

Bulaşma: hepatit B, enfekte bir kişinin kanı veya diğer vücut sıvılarıyla temas yoluyla bulaşır. Örneğin, doğum sırasında, tıraş bıçağı/ diş fırçası paylaşma, korunmasız seks yapma, ilaç enjekte etmek için iğneleri ve şırıngaları paylaşma yoluyla ve anneden çocuğa bulaşabilir.

Önleme: Hepatit B aşısı enfeksiyonun önlenmesinde çok etkilidir. Hepatit  B aşılamasına ülkemizde de 1998 yılının Ağustos ayında başlanmış olup, 0-1 yaş arası bebekler sağlık ocaklarında ücretsiz olarak aşılanmaktadır. Aşılanmadıysanız, prezervatif kullanmak ve maruz kalma ihtimalini azaltmak için iğneleri veya diş fırçası, ustura veya tırnak makası gibi eşyaları enfekte bir kişiyle paylaşmaktan kaçınmak en iyisidir. Ruhsatsız tesislerden dövme veya vücut pirsingi yaptırmaktan da kaçınmalısınız. Gelecekte maruz kalmanızın muhtemel olduğunu düşünüyorsanız, aşı yaptırmanız şiddetle tavsiye edilir. Hepatit B' li annelerden doğan çocuklar, doğumdan sonraki 12 saat içinde aşılanmalıdır, çünkü bu kronik hepatit B'ye ilerlemesi muhtemel bir enfeksiyonu önleyebilir.

Tedavi: Hepatit B'nin gerçek bir tedavisi olmamasına rağmen, alfa interferon ve peginterferon gibi ilaçlar ve çeşitli antiviral ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlar virüsün çoğalmasını yavaşlatır ve zaman zaman temizlenmesine neden olur. En önemlisi, hepatit B'nin karaciğer sirozu ve karaciğer kanseri gibi neden olabileceği komplikasyon riskini büyük ölçüde azaltırlar.

• Hepatit C - Bulaşma, Önleme ve Tedavisi hakkında kısa bilgi alabilir miyiz?

Bulaşma: hepatit C kandan kana temas yoluyla yayılır. En yaygın enfeksiyon modları arasında güvenli olmayan enjeksiyon uygulamaları, tıbbi ekipmanın yetersiz sterilizasyonu ve ekranlanmamış kan ve kan ürünleri bulunur. Kanın dahil olduğu belirli cinsel uygulamalar yoluyla da bulaşabilir. Kan varlığı olmadan cinsel yolla bulaşıp bulaşamadığı belirsizdir. Olursa, diğer cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonların varlığı ile risk artabilir, ancak bu oldukça nadir görülür.

Önleme: şu anda hepatit C için aşı yoktur. Maruz kalma riskini azaltmak için iğneleri ve diş fırçaları, usturalar veya tırnak makası gibi diğer maddeleri enfekte bir kişiyle paylaşmaktan kaçınmak gerekir. Ruhsatsız tesislerden dövme veya vücut pirsingi yaptırmaktan da kaçınmalısınız.

Tedavi: Tedavi, hepatit C enfeksiyonunu tedavi edebilir. Son zamanlara kadar, hs, genellikle pegile, uzun ömürlü interferon ve ribavirin içeren bir interferon, ancak doğrudan etkili antiviral ilaçların kullanımının artmasına neden oluyordu. Farklı hepatit C genotipleri olan kişiler tedaviye farklı tepki verir, bazıları diğerlerinden daha başarılıdır, ancak yeni ilaçlar% 100'e yaklaşırken tedavi oranları genotipler arasındaki farklılıklar ortadan kalkmaktadır.

• Hepatit D - Bulaşma, Önleme ve Tedavisi hakkında kısa bilgi alabilir miyiz?

Bulaşma: hepatit D, enfekte olmuş kanla temas yoluyla geçer.

Önleme: hepatit D sadece hepatit B virüsü bulaşmış insanlarda görülür. Bu nedenle, hepatit B ile enfekte olmayan kişiler, hepatit B'ye karşı aşılanarak hepatit D enfeksiyonunu önleyebilirler. İğneleri ve diş fırçası, ustura veya tırnak makası gibi diğer maddeleri enfekte bir kişiyle paylaşmaktan kaçının. Ruhsatsız tesislerden dövme veya vücut pirsingi yaptırmaktan da kaçınmalısınız.

Tedavi: Hepatit D tedavisi interferondan oluşur, ancak çok etkili değildir. 

• HEPATİT E - Bulaşma, Önleme ve Tedavisi hakkında kısa bilgi alabilir miyiz?

Bulaşma: hepatit A gibi, hepatit E, esas olarak kontamine yiyecekleri yiyerek veya kontamine su içerek bulaşır. Salgınlar genellikle güvenli su ve sağlık koşullarının yetersiz olduğu yerlerde meydana gelir.

Önleme: Halen hepatit E'yi önleyen bir aşı var, ancak yaygın olarak bulunmuyor. İyi hijyen ve sanitasyon uygulayarak ve potansiyel olarak güvensiz bir kaynaktan gelen içme suyundan kaçınarak hepatit E'ye maruz kalma riskini azaltın.

Tedavi: Hepatit E'nin tedavisi yoktur, ancak insanlar genellikle kendiliğinden iyileşirler. Bununla birlikte, bazı durumlarda ölümcül olabilir.

• Hepatit’ in  ABC’ si nedir?

Bulaşıcı sarılık veya tıp dilinde viral hepatit, virüslerin oluşturduğu, karaciğerin yaygın iltihabi hastalığına verilen isimdir. Virüslerin dışında, ilaçlar, toksik maddeler ve alkol de hepatite neden olur. Hepatite neden olan başlıca virüslere alfabenin harfleri verilmiştir. Bunlardan en önemlileri:

Hepatit A: Hepatit A virüsünün neden olduğu hepatittir. Yaklaşık %99’u kendiliğinden ve tam olarak iyileşir, kalıcı karaciğer hasarı oluşturmaz. Bir kez geçirildiği zaman tekrar etme şansı çok düşüktür.

Hepatit B: Hepatit B virüsünün neden olduğu hepatittir %15-25 oranında karaciğerde kalıcı hasara neden olan virüs; bunun bir sonucu olarak taşıyıcılık, karaciğer sirozu, karaciğer kanseri, karaciğer yetmezliği ve ölümü de beraberinde getirebilir.

Hepatit C: Hepatit C virüsünün neden olduğu hepatittir. Yaklaşık %80 oranında ilerleyerek kalıcı karaciğer hasarı,  karaciğer sirozu ve karaciğer kanseri oluşturma riski yüksektir.