1 ARALIK DÜNYA AIDS GÜNÜ 2023
Dünya Sağlık Örgütü tarafından HIV/AIDS enfeksiyonu konusundaki bilgi, bilinç düzeyi ve korunmayı arttırmak amacıyla 1988 yılında, 1 Aralık günü “Dünya AIDS Günü” olarak kabul edilmiştir.
21-27 Kasım Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası bu yıldan itibaren ülkemizde de hayata geçirilecektir. “Bugününü Test Et, Yarınını Tanı Kampanyası” ile de toplumdaki farkındalığın artırılması hedeflenmektedir.
Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS)'in yayımladığı küresel HIV ve AIDS istatistikleri- 2022 Raporuna göre; Dünya genelinde 38,4 milyon kişi HIV ile yaşadığı ve yine bu rapora göre HIV ile enfekte kişilerin %54'ünü kadınlar ve kız çocukları oluşturduğu belirtilmektedir. UNAIDS tarafından dünya çapında yıllık yeni vaka sayılarının 2000’li yılların başlarından itibaren düşüşe geçtiği tahmin edilirken, ülkemizde Sağlık Bakanlığının yayınladığı verilere göre, yeni vaka sayılarının artmaya devam ettiği gözlemlenmektedir.
T.C. Sağlık Bakanlığı açıklamasına göre, ülkemizde 1985 yılından Kasım 2022’ye kadar geçen dönemde 36 630 kişi HIV ile enfekte olmuştur; bunların %81,2’si erkektir. Yine Kasım 2022 tarihi itibariyle 2971 yeni tanı bildirimi yapılmıştır; olguların %82,9’u erkektir. Bulaşma yolları arasında heteroseksüel (%22,1) ve homoseksüel/biseksüel ilişki (%11.2) ön sırada yer almaktadır. (29802 Erkek, 6828 Kadın). Şubat 2023 tarihli son veriler ise 35 807 kişi HIV pozitif, 2 206 kişi AIDS basamağında, toplam 38 013 kişidir. Vakaların % 83,26’sı T.C. vatandaşı, % 16,74’ü yabancı uyruklu kişilerden oluşmaktadır. Vakaların en fazla görüldüğü yaş grubu 25-29 ve 30-34 yaş grubudur. Bulaş yoluna göre dağılımına bakıldığında, vakaların % 43,82’si cinsel yolla bulaşmakta olduğu, cinsel yolla bulaştığı bildirilen bu vakaların % 68,6’sının bulaşma yolunun heteroseksüel cinsel ilişki olduğu bilinmektedir. Ayrıca, vakaların %0,91’sinin bulaşma yolu damar içi madde kullanımı olup % 55’inin bulaş yolu bilinmemektedir.
HIV; enfekte insanlardan kan, anne sütü, meni ve vajinal salgılar gibi çeşitli vücut sıvılarının değişimi yoluyla bulaşabilir. HIV ayrıca hamilelik ve doğum sırasında bir anneden çocuğuna bulaşabilir.
HIV; kişilerle öpüşme, sarılma, tokalaşma veya kişisel nesnelerle, yiyecek ve suyu paylaşma gibi sıradan günlük temaslar yoluyla bulaşmaz.
HIV enfeksiyonunu, fırsatçı enfeksiyonlar da dahil olmak üzere etkili HIV önleme, teşhis, tedavi ve bakıma erişimin artmasıyla birlikte, HIV enfeksiyonu, HIV ile yaşayan kişilerin uzun ve sağlıklı yaşam sürmelerini sağlayan, yönetilebilir bir kronik sağlık durumudur. İnsan immün yetmezlik virüsü (HIV), bağışıklık sistemini hedef alır ve sağlıklı bağışıklık sistemine sahip kişilerin savaşabileceği birçok enfeksiyona ve bazı kanser türlerine karşı insanların savunmasını zayıflatır. Virüs, bağışıklık hücrelerinin işlevini yok ettiğinden ve bozduğundan, enfekte olmuş kişiler yavaş yavaş bağışıklık yetmezliği kazanırlar. HIV enfeksiyonunun en ileri aşaması, kişiye bağlı olarak tedavi edilmezse gelişmesi uzun yıllar alabilen edinilmiş immün yetmezlik sendromudur (AIDS). AIDS, belirli kanserlerin, enfeksiyonların veya diğer ciddi uzun vadeli klinik belirtilerin gelişmesiyle tanımlanır
HIV enfeksiyonu önlenebilir bir hastalıktır. Durumunu bilmek, sadece toplum için değil HIV ile enfekte bireylerin kendisi için de çok önemlidir. Çünkü günümüzde, geliştirilen etkili tedaviler sayesinde erken tanı konulan HIV hastaları sağlıklı kişiler kadar uzun bir ömür yaşadıkları gibi bulaştırıcılıkları da neredeyse tamamen ortadan kalkmaktadır. Bu nedenle şüphelenilen her durumda HIV testi yaptırılmalıdır.
Korunma önlemlerinin tedaviden çok daha etkili ve ucuz olması nedeniyle; Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Gençlik Danışma Birimi (ESOGÜ-GEDAB) gençleri HIV/AIDS'le ilgili bilinç ve duyarlılık düzeyinin yükseltilmesini ve kendi sağlıklarını koruma bilincini geliştirmelerine katkıda bulunmak amacı farkındalık, bilgilendirme etkinlikleri, akran eğitimi ve danışmanlık hizmetleri vermektedir. Ayrıca Gençlik Danışma Birimi ve Gençlik Danışma Kulübü Akran eğitmenlerimizle birlikte kasım ayı boyunca bilgilendirme çalışmaları yapılmıştır.